Afyon İş Hukuku

Tüze (Özet) : Tüze, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleşen bir düzen değildir. Tüze, cemiyet içre insanoğluın gerçekten nasıl davrandıklarını değil, nasıl davranmaları gerektiğini gösterir. Tüze, kendisine uyulmak ve uygulanmak muhtevain vardır. Adalet değeri dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene yakınmak, toplumsal dirimın gerçekleşmesini tedariklemek icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Tüze düzeni, doğduğu andan itibaren ferdin karşısına onaylama edilmesi ve uyulması müstelzim, katiyen yakın kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet içre insanoğluın seçenek ve davranışlarının haklar kurallarına uymaması, her mevsim mümkündür. “İşte haklar, in davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-in, in-natür ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru muhtevain evrensel ilkelerle güvence şeşna tuzakınmasıdır. Tüze, âdemiyet seviyesi muhtevain göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biröte rey ortaya atıktır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, natür ve insanoğlu olarak belirten mezheplerdir. Tüze Nedir Tüze, toplumun umumi menfaatini yahut fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini tedariklemek için konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, doğru ve seçimın kâffesidür. Elan geniş bir tanılamamıyla haklar, adalete yönelmiş toplumsal yaşlakin düzenidir. Tüze Lafız Medlulı Tüze kelimesi Arapça “doğru” kökünden hasılat ve doğru kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Gündüz feneriçda “doğru” kelimesinin çoğulu “ah’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na bakarak haklar kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet anlamında da kullanılır. Yol Medlulı Tüze dönemden döneme değişmiş olduğu muhtevain hala doyurucu bir tanılamam bünyelamamıştır. Kant “Tüzeçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok onaylama edilen tanılamamı ise: “Mukannen bir zamanda belli başlı bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar kâffesidür.” Ilmî bir disiplin olarak haklar, kendi içre gerçek olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun zevat arası ilişkileri laf düz kısmına Özel Tüze, zevat ile mutluluk yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Halk Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Tüze, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna mukabele Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun sarrafiyelıca ast dallarıdır. Tüze Kuralları ve Özellikleri Hukuku gayrı toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye tuzakınmış ve cebri yaptırımlara iye olmasıdır. Tüze kuralları in davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun porte hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde analog nitelikteki bilcümle durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Tüze düzında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek muhtevain kullanılır. Tüze düzenini sağlamlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene haklar düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları karışmak muhtevain kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, cezaevi ve vakıf cezaları; temel hukukunda siyasetten men, kısım yama; vergi hukukunda vergi ve kaçakçılık cezaları kadar değişkin haklar dallarında değişkin yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gkalıntı kuramlar, irade dışı olarak gkalıntı kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazılar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasal mezhepleri haklar biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan haklar, umumi olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Tüze, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgı yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun toplumsal dirimı düzenleyip insanoğluın pasış ve asayiş içre bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Ameliye Yarar (Içtimai İhtiyaçların Hakkındalanması) Hukukun kılgı amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Tüze bu fonksiyonu ile cemiyet içre canlı insanoğluın, birbirleri ile düşünmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun bünyesından kaynaklanan ihtiyaçlarını karşılamaya çtuzakışır. Tüze bu fonksiyonu ile mevlit, muta nikâhı, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek haklar düzeni dirimın gerçek gerçeklerini görmezden gelemez. Tüze düzeni, insanoğlunun doğal bünyesına ve bundan müterakki gelen ihtiyaçlarına müsait başlamak zorundadır. Tüze önemli ölçüde, konuşu gerçeklere de sınırlanmışdır; konuşu gereksemelara uymalı ve onları karşılamalıdır. 3. Adalet Tüze bu fonksiyonu ile belli başlı bir organize şeşna aldığı toplumsal gereksinimlerı, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak sahih kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaltarak tanılamamıyla hak, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) başlamak üzere dü değişkin anlamda kullanılır. Adalet haddizatında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet anlamında zatî bir özelliği deyimler. Nüfus her mevsim haklı olana yönelir, her insana kendine düşeni tesviye etmek uğrunda kesiksiz ve değmaslahatmez bir çaba gösterir. İşte bu seçenek ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak kavramı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilişik biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte haklar düzında hukuki porte olarak nutuk konusu olan hak de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü haklar, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve algılanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Sosyete muhtevaindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini muhtevaeren kurallar bilcümleü olarak haklar, bu değerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve istimal etmek yerinde bulunmuş olduğuna bakarak, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Tüze normlarında hak acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut haklar ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün haklar sistemine ve sistemlerine hükümran mevcut, nesnel ve salt bir porte niteliğindeki adalettir. Tüze bir cemiyet düzenini muhtevaerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; icap bulunan düzeni arkalamak, gerekse onu değmaslahattirmeyi meşrulaştırmak muhtevain her mevsim adalete sarrafiyevurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta karşımıza müesses haklar düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim haklar anlamında haklar idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan haklar düzenlerinin kendisine müsait olup olmadığı açısından bir porte ve yorum ölçüsü olabilir. Gene bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun gerçekleştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yapıcı ve zararlı karşılıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon balans içre olduklarında, adil bir haklar düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Uygun olarak bütün haklar normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak haklar, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşlakin uyacak, hem de bu toplumsal dirimın pasış içre sürebilmesi muhtevain bir düzen görünümünü sağlamlamaya çtuzakışacaktır.

afyon şirket avukatı